Tokayev Tacikistan’a ziyaret yapacak

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Tokayev Tacikistan’a ziyaret yapacak

Kazakistan Devlet Başkanı Sayın TOKAYEV ve Tacikistan Devlet Başkanı Sayın RAHMAN içinde bulunduğumuzun ayın başlarında Astana’da anlamlı bir buluşma gerçekleştirdiler. İki ülke arasındaki dostane ilişkiler, bağımsızlığın ilk yıllarından beri olumlu bir seyirde devam etmektedir. Kazakistan, Tacikistan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biri olmuştur ve son otuz yıldır iki ülke, Orta Asya bölgesinin güvenliğini, kalkınmasını ve refahını sağlamak amacıyla tutarlı bir şekilde işbirliği yapmaktadır.

Ekonomik Alanda Yoğun İşbirliği

2022 yılında Tacikistan ve Kazakistan arasındaki ticaret hacmi 1.441,2 milyon ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Astana, Duşanbe’nin BDT ülkeleriyle dış ticaret hacminde 2. sırada yer almaktadır. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2021 yılına kıyasla %22,2 oranında artıp 262,6 milyon ABD doları yükselmiştir. Bu dönemde Tacikistan’dan Kazakistan’a ihracat 483,9 milyon ABD doları olup bu rakam bir önceki yıla göre %34,3 oranında artışla 123,8 milyon ABD doları daha fazladır. Kazakistan’dan Tacikistan’a ihracat ise 957,3 milyon ABD doları olup, bu rakam 2021 yılına kıyasla %17 oranında artışla 138,8 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

2007’den 2021’e kadar ve 2022 yılının 9 ayında Kazakistan’dan Tacikistan ekonomisine 593 milyon ABD doları düzeyinde yatırım yapılmıştır. Bunun 119 milyon ABD doları doğrudan yatırım, 474 milyon doları ise diğer yatırımlar şeklindedir.
Yakın gelecekte Astana ve Duşanbe, ticaret hacmini 2 milyar ABD doları düzeyine çıkarmayı planlamaktadır. İki ülke arasındaki ekonomik işbirliğinin öncelikli alanları arasında madencilik, demir dışı metalurji, makine imalat sektörü, tarım ve enerji sektörü, hafif sanayi, ulaşım ve iletişim bulunmaktadır.

Genel olarak, Kazakistan ve Tacikistan arasındaki ikili ilişkilerin gelişme göstergeleri, tarafların karşılıklı faydaya dayalı ticari, ekonomik ve insani bağları güçlendirmeye ve siyasi ilişkileri pekiştirmeye büyük ilgi gösterdiğini ortaya koymaktadır.

Bölgesel İşbirliği Alanındaki Gelişmeler

Astana, Duşanbe için geleneksel olarak bölgedeki jeopolitik dengeyi koruma konusunda bir garanti unsuru olagelmiştir. Astana ve Duşanbe’nin geleneksel olarak hemfikir olmadıkları tek konu, bölgedeki su kaynaklarının paylaşımı olmuştur. Bu konuda Kazakistan, büyük hidroelektrik santralleri inşa etme veya su kaynakları için ücret alma planlarına karşı çıkan Özbekistan ve Türkmenistan ile çoğunlukla aynı fikirde olmuştur. Ancak, su sorunlarına ilişkin farklılıklar, Kazakistan-Tacikistan ilişkilerinin genel durumu üzerinde etkili olmamış ve ilişkiler gelişmeye devam etmiştir.

Genel olarak, iki ülke siyasi alanda birbirleriyle aktif olarak işbirliği yapmaktadır. Uluslararası arenada Tacikistan, ekonomik ve siyasi entegrasyon alanındaki Kazakistan girişimlerini ve önerilerini geleneksel olarak desteklemektedir. Söz gelimi, Tacikistan, Kazakistan’ın DTÖ’ye üyeliğini, Astana’nın 2017 EXPO’suna ev sahipliği yapma adaylığını ve Kazakistan’ın UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükümetlerarası Komitesi’ne seçilmesini desteklemiştir. Her iki ülke de bölgesel güvenlik sorunları, komşu Afganistan’daki durum ve Sovyet sonrası dönemde entegrasyonun geliştirilmesi konularında pozisyonlarının örtüştüğünü defalarca belirtmiştir.

Bu tür karşılıklı ikili destek, uzun vadeli jeopolitik çıkarların örtüşmesinden kaynaklanmaktadır. Astana’nın desteği, Duşanbe ve Taşkent arasındaki ilişkilerin ciddi şekilde soğuduğu, Tacikistan’ın Özbekistan tarafından fiilen bir ulaşım ablukası ve ekonomik savaşla karşı karşıya kaldığı dönemde özellikle önemli hale gelmiştir.

Kazakistan Orta Bölgesinde İstikrar Kaynağı Konumundadır.
Tacikistan ve diğer komşu ülkelerle iyi ilişkiler, Kazakistan’ın bölgedeki yüksek konumunu korumada etkili bir mekanizma olarak görülmektedir. Kazakistan, Tacikistan’da ekonomik olarak başarılı ve dinamik bir şekilde gelişen bir ülke olarak “yumuşak gücünü” tanıtmak maksadıyla önemli çabalar sarf etmektedir. Astana, her yıl Tacik gençlerine kendi yükseköğretim kurumlarında 100 kişilik kota tahsis etmektedir.

Güvenlik alanında iki ülke arasındaki işbirliği için ana platform KGAÖ’dür. Astana ve Duşanbe, BM, AGİT ve CICA gibi diğer uluslararası örgütler çerçevesinde ve Moskova tarafından aktif olarak teşvik edilen BDT ve ŞİÖ gibi çeşitli bölgesel entegrasyon modelleri platformunda dış politika çabalarını koordine etmektedir.

Askeri-teknik işbirliği alanında Kazakistan, bugün Tacikistan’ın bölgedeki ana ortağıdır. İkili askeri işbirliğinin ana yönleri arasında askeri personelin ortak eğitimi, askeri okullarda askeri personelin eğitimi ve hazırlanması, birliklerin maddi ve teknik desteği konusunda ortak çözümler üretilmesi, askeri-teknik ve özel bilgi alışverişi yer almaktadır.

İki Ülke Arasında Birçok Uluslararası Belge İmzalanmıştır.

3-4 Mayıs 2023 tarihlerinde Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in daveti üzerine Tacikistan Cumhurbaşkanı Emomali Rahman, Kazakistan Cumhuriyeti’ne resmi bir ziyarette bulunmuştur. Bu ziyaret sırasında taraflar işbirliğine ilişkin 8 yeni belge imzalamıştır.
Bunlar:

* Tacikistan Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi ile Kazakistan Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü arasında işbirliği hakkında Mutabakat Zaptı;
* Tacikistan Hükümeti Gümrük Servisi ile Kazakistan Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı arasında Tacikistan Cumhuriyeti ile Kazakistan Cumhuriyeti arasında taşınan mallar ve ulaşım araçları hakkında ön bilgi değişiminin düzenlenmesi konusunda Protokol;
* Tacikistan Cumhuriyeti’nin Hucend şehri ile Kazakistan Cumhuriyeti’nin Türkistan şehri arasında kardeş şehir ilişkilerinin kurulması konusunda Mutabakat Zaptı;
* Tacikistan Hükümeti Turizmi Geliştirme Komitesi ile Kazakistan Cumhuriyeti Turizm ve Spor Endüstrisi Komitesi arasında bir yol haritası;
* Tacikistan Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı arasında 2023-2025 yıllarında tarım alanında işbirliğinin genişletilmesine yönelik Yol Haritası;
* Tacikistan Cumhuriyeti Sanayi ve Yeni Teknolojiler Bakanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Sanayi ve Altyapı Geliştirme Bakanlığı arasında 2023-2024 yıllarında sanayi ve yenilik alanında işbirliği planı;
* Tacikistan Hükümeti İhracat Ajansı ile Kazakistan Cumhuriyeti Ticaret ve Entegrasyon Bakanlığı arasında bir Mutabakat Zaptı;
* Tacikistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı arasında 2023-2025 yılları için işbirliği programı; bunlar esas olarak finans, sanayi, gümrük, ihracat, turizm, stratejik araştırmalar ve işbirliği, ayrıca Tacikistan ve Kazakistan’daki bölgeler, şehirler ve ilçeler arasındaki bağların güçlendirilmesi alanlarında işbirliğini kapsamaktadır.

Devlet başkanları ayrıca Tacikistan Cumhuriyeti ile Kazakistan Cumhuriyeti arasında Müttefik Etkileşim Deklarasyonu’nu imzaladılar. Bu deklarasyon, uygulanma sürecinde Tacikistan ve Kazakistan arasındaki devletlerarası ilişkileri üst düzeye çıkaracak ve bu ilişkileri gerçek stratejik ortaklık düzeyine taşıyacaktır. Ortak projelerin hayata geçirilmesi için Tacikistan ekonomisine 2,6 milyar dolardan fazla yatırım yapılması beklenmektedir.